Notice: Undefined variable: custom_content in /home/doctorbabis0cgr/public_html/wp-content/plugins/code-snippets/php/snippet-ops.php(484) : eval()'d code on line 7
Ηλεκτροσπασμοθεραπεία – “Ηλεκτροσόκ”
Είναι μία από τις πιό “κακόηχες” λέξεις στην ψυχιατρική. Φορτισμένη με άσχημες εικόνες και συναισθήματα. Είναι όμως και μιά θεραπεία που εφαρμόζεται πάνω από 70 χρόνια και εκατομμύρια άνθρωποι* έχουν υποβληθεί σ’ αυτήν με πολύ καλά αποτελέσματα. Ο κυριότερος λόγος που την κάνει να έχει αυτή την άσχημη φήμη είναι ο τρόπος με τον οποίο εφαρμοζόταν αρχικά. Μέχρι και τις δεκαετίες του 50 ώς και του 70, εφαρμοζόταν χωρίς γενική αναισθησία και συχνά χωρίς τη συγκατάθεση του ενδιαφερόμενου. Επιπλέον, οι ασθενείς που είχαν ανάγκη αυτής της θεραπείας, μερικές φορές λόγω των συμπτωμάτων τους, θεωρούνταν “ενοχλητικοί” για την κοινωνία και επομένως η θεραπεία τους με μία μέθοδο η οποία φαινόταν οδυνηρή, φάνταζε σαν τιμωρία. Ετσι σταδιακά, μαζί με τις ψυχικές διαταραχές όπως η μανία, η μελαγχολία ή η σχιζοφρένεια, το ΣΤΙΓΜΑ μεταφέρθηκε και στην ηλεκτροσπασμοθεραπεία.
Σε ποιές περιπτώσεις γίνεται η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ΗΣΘ)
Η ΗΣΘ χρησιμοποιείται από το 1930 περίπου. Παρά την μεγάλη πρόοδο στην ψυχιατρική φαρμακολογία και την ανακάλυψη δεκάδων νέων φαρμάκων για την αντιμετώπιση των ψυχιατρικών συμπτωμάτων, υπάρχει και σήμερα ακόμη, ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών γύρω στο 30%, που δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα. Στις περιπτώσεις αυτές μία εναλλακτική θεραπεία εξακολουθεί να είναι η ΗΣΘ. Δεκάδες μελέτες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά της εκεί όπου όλα τα άλλα θεραπευτικά μέσα έχουν αποτύχει και χιλιάδες ασθενείς έχουν ωφεληθεί από αυτήν χωρίς ωστόσο να έχει διευκρινισθεί ο τρόπος με τον οποίον η θεραπεία αυτή βοηθά.
Σήμερα προτείνεται η ηλεκτροσπασμοθεραπεία στις παρακάτω καταστάσεις:
- Σε περιπτώσεις βαριάς κατάθλιψης ιδιαίτερα όταν αυτή συνοδεύεται με ψυχωσικά στοιχεία (παραλήρητικές ιδέες κλπ) ή αυτοκτονική διάθεση ή άρνηση λήψης τροφής
- Σε περιπτώσεις κατάθλιψης η οποία δεν έχει ανταποκριθεί σε κανένα από τα φάρμακα που έχουν χορηγηθεί
- Σε περιπτώσεις οξείας μανίας που συνοδεύεται από διέγερση, από ιδιαίτερα επικίνδυνη συμπεριφορά, από ακραία χρήση ουσιών κλπ.
- Σε κατατονική φάση της σχιζοφρένειας που χαρακτηρίζεται από πλήρη απουσία κίνησης, ομιλίας κλπ.
Πώς γίνεται η ηλεκτροσπασμοθεραπεία
1. Ενημέρωση και συγκατάθεση ασθενούςΣύμφωνα με τις προτάσεις της NICE (National Institute for Health and Care Excellence) της Μεγάλης Βρετανίας, ο ασθενής που είναι υποψήφιος να υποβληθεί σε ηλεκτροσπασμοθεραπεία πρέπει πιό πριν να ενημερωθεί αναλυτικά για τους πιθανούς κινδύνους και παρενέργειες και να συγκατατεθεί ρητά στη θεραπεία. Σε περίπτωση που η κατάστασή του δεν το επιτρέπει, πρέπει να ενημερωθεί και να συγκατατεθεί το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο να αποφασίζει αντί γι αυτόν.
2. Προκαταρκτικός ΈλεγχοςΗ θεραπεία με ηλεκτροσόκ (ηλεκτροσπασμοθεραπεία) δεν ενδείκνυται σε ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα, σε υπερήλικες καθώς και σε άτομα μικρότερα των 12 ετών. Σε περιπτώσεις εγκύων γυναικών θα πρέπει να εκτιμώνται οι κίνδυνοι από την ψυχική νόσο σε σχέση με τους κινδύνους από τη θεραπεία.
3. Η θεραπεία
Η Ηλεκτροσπασμοθεραπεία αποτελείται από μία σειρά συνεδριών, συνήθως 6 ως 9, που μπορεί να απέχουν από μία ώς τρείς μέρες μεταξύ τους. Στην περίπτωση ειδικού μονόπλευρου ηλεκτροσόκ μπορεί οι συνεδρίες να είνα καθημερινές εκτός του σαββατοκύριακου.
Πριν από την κάθε συνεδρία ο χορηγούνται αναισθησία και μυοχαλαρωτικά φάρμακα. Στη συνέχεια τοποθετούνται δύο ηλεκτρόδια, από ένα στην κάθε πλευρά του κεφαλιού και διοχετεύται ηλεκτρικό ρεύμα με σκοπό να προκληθεί μία επιληπτική κρίση. Η εμφάνιση της κρίσης είναι ταυτόχρονα και μία ισχυρή ένδειξη ότι η θεραπεία θα είναι αποτελεσματική.
4. Μετά τη θεραπεία: Παρενέργειες και κίνδυνοιΣύγχυση. Αμέσως μετά τη θεραπεία ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί μία σύγχυση, δηλαδή να μην ξέρει ποιός είναι ή που βρίσκεται. Η κατάσταση αυτή μπορεί να διαρκέσει μερικά λεπτά μέχρι λίγες ώρες. Σπάνια η κατάσταση αυτή παρατείνεται πάνω από λίγες μέρες. Η σύγχυση εμφανίζεται συνήθως πιό εύκολα σε ηλικιωμένους ασθενείς.
Απώλεια μνήμης. Μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν δυσκολία στην ανάμνηση κάποιων γεγονότων που συνέβησαν λίγο πριν τη θεραπεία. Το φαινόμενο ονομάζεται αναδρομική αμνησία και πολύ σπάνια μπορεί να επεκταθεί ακόμη και σε μέρες ή εβδομάδες και πολύ σπάνια, χρόνια. Στην πλειοψηφία αυτών των περιπτώσεων, τα προβλήματα μνήμης βελτιώνονται μέσα σε 1-2 μήνες μετά το πέρας των θεραπειών.
Σωματικές παρενέργειες. Την ημέρα της θεραπείας ορισμένοι ασθενείς μπορεί να νιώθουν αίσθημα ναυτίας, ήπια κεφαλαλγία ή μυϊκούς πόνους, ενοχλήματα που αντιμετωπίζονται με αναλγητικά κλπ.
Άλλα ιατρικά προβλήματα. Κατά τη διάρκεια της ηλεκτροσπασμοθεραπείας παρατηρείται ταχυκαρδία και υπέρταση τα οποία σε σπάνιες περιπτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρά καρδιακά προβλήματα. Τέλος, όπως σε κάθε ιατρική πράξη που χρησιμοποιείται αναισθησία θα πρέπει να συνυπολογίζονται και οι κίνδυνοι και οι επιπλοκές από αυτήν.Mayo Clinic
Ποιά είναι τα νεώτερα δεδομένα
Στα 70 και πάνω χρόνια εφαρμογής της ηλεκτροσπασμοθεραπείας η θεραπεία αυτή απέκτησε πολλούς άσπονδους εχθρούς και πολλούς φανατικούς οπαδούς. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Οταν κανείς ρωτήσει στα καλά καθούμενα κάποιον αν είναι υπέρ ή κατά του ηλεκτροσοκ, το πιθανότερο είναι να πάρει αρνητική απάντηση. Οταν όμως ρωτήσει έναν ασθενή ο οποίος είναι μέσα στη μαύρη μελαγχολία, δεν μπορεί να φάει, να κοιμηθεί, να εργαστεί, να έχει κοινωνική ζωή, να αισθανθεί χαρά αλλά ούτε και λύπη και όλα αυτά παρά τις τεράστιες ποσότητες των φαρμάκων που καταπίνει κάθε μέρα επί μήνες τότε η απάντηση θα είναι διαφορετική.
Η χρήση των τελευταίων τεχνολογικών επιτευγμάτων με την εξέλιξη της μαγνητικής τομογραφίας κυρίως, έρχεται σήμερα να αμφισβητήσει σοβαρά τις απόψεις που λένε ότι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο. Αντίθετα, υπάρχουν σήμερα αρκετά δεδομένα από πρόσφατες εργασίες οι οποίες υποστηρίζουν το αντίθετο. Ενδεικτικά αναφέρουμε (σε δική μας απόδοση στα ελληνικά) ένα κομμάτι μιας εργασίας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα (Μάρτιος 2016):
Sartorius A, Demirakca T, Böhringer A, Clemm von Hohenberg C, Aksay SS, Bumb JM, Kranaster L, Ende G.
* Περίπου 1.400.000 ετησίως υποβάλλονται σε ηλεκτροσπασμοθεραπεία σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την ΗΣΘ (EFFECT)