Εγκυμοσύνη και Ψυχοφάρμακα


Notice: Undefined variable: custom_content in /home/doctorbabis0cgr/public_html/wp-content/plugins/code-snippets/php/snippet-ops.php(484) : eval()'d code on line 7

Εγκυμοσύνη και φάρμακα

“Εγκυμοσύνη και ψυχοφάρμακα” είναι το θέμα που απασχολεί χιλιάδες ανθρώπους. Η εγκυμοσύνη και συνακόλουθα ο θηλασμός, θεωρείται όχι απλά μια “ιερή” περίοδος για τη ζωή της μητέρας και του εμβρύου/νεογνου αλλά και πολύ κρίσιμη για την μετέπειτα ανάπτυξη του παιδιού. Δυστυχώς όμως, αυτή την “ιερότητα” δεν τη σέβονται πολλές φορές τα διάφορα νευρολογικά και ψυχιατρικά νοσήματα. Ετσι συχνά χρειάζεται η εγκυος ή η θηλάζουσα να παίρνουν διάφορα φάρμακα τα οποία προφυλάσσουν την ίδια και πολλές φορές και το έμβρυο από τα προβλήματα που δημιουργεί η νόσος. Αυτή η ανάγκη έρχεται σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη στην ιατρική που λέει “Κανένα φάρμακο κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό“.

Η ιατρική δεοντολογία από την άλλη πλευρά, δεν επιτρέπει (και σωστά) τη δοκιμή φαρμάκων σε εγκύους ή σε θηλάζουσες γυναίκες. Έτσι τα μόνα δεδομένα που έχουμε είναι τα διάφορα περιστατικά που παρά τις ιατρικές οδηγίες ή επειδή δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει εγκυμοσύνη δεν διακόπτουν τη λαμβανόμενη ή αρχίζουν νέα αγωγή. Τα περιστατικά αυτά (σσ. στα οργανωμένα κράτη) συγκεντρώνονται σε τεράστιες βάσεις δεδομένων και από κεί έχει τη δυνατότητα και η ιατρική να αντλεί συμπεράσματα.

Στο άρθρο αυτό θα βρείτε όλες τις γνωστές επιδράσεις που μπορεί να έχει σε ένα έμβρυο ή ένα νεογνό η χρήση φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην νευρολογία και την ψυχιατρική, όπως αυτές τεκμηριώνονται σε μία απο τις μεγαλύτερες οργανώσεις που μελετά αυτές τις επιδράσεις, MotherToBaby.org

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τις επιδράσεις των φαρμάκων στο έμβρυο, θα χωρίσουμε την εγκυμοσύνη σε τρία τρίμηνα. Παρότι η ανάπτυξη του εμβρύου είναι συνεχής και αδιαίρετη, φαίνεται ότι ανάλογα με το τρίμηνο που βρίσκεται η εγκυμοσύνη, υπάρχουν διαφορετικές προτεραιότητες:

  • α’ Τρίμηνο: Είναι το τρίμηνο της οργανογένεσης. Διαμορφώνονται ουσιαστικά όλα τα βασικά όργανα του εμβρύου
  • β’ Τρίμηνο: Χωρίς να σταματά η αδιάκοπη ανάπτυξη του εμβρύου, εδώ η προτεραιότητα είναι το ύψος του εμβρύου
  • γ’ Τρίμηνο: Είναι το τρίμηνο της ραγδαίας ανάπτυξης του ολόκληρου του εμβρύου. Προτεραιότητα το βάρος του εμβρύου.
Cipralex, Seropram, Entact (Σιταλοπραμη/e-σιταλοπράμη)
  • Είναι αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Μιά υποτροπή της κατάθλιψης μετά από διακοπή αντικαταθλιπτικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες πρόωρου τοκετού ή διακοπής της κύησης, προεκλαμψίας ή επιλόχειας κατάθλιψης
  • Το Cipralex/Seropram φαίνεται ότι περνά πολύ λιγότερο από τον πλακούντα στην κυκλοφορία του εμβρύου.
  • Από τα διαθέσιμα σήμερα στοιχεία φαίνεται ότι η λήψη Cipralex/Seropram κατά την διάρκεια του τοκετού, δεν αυξάνει τον βασικό κίνδυνο.
  • Υπάρχουν υποψίες, ότι η λήψη Cipralex/Seropram κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης πιθανόν να ανεβάζει ελαφρά τις πιθανότητες εμφάνισης πνευμονικής υπέρτασης στο έμβρυο.
  • Η λήψη του φαρμάκου μέχρι και τις τελευταίες μέρες της εγκυμοσύνης είναι δυνατόν να προκαλέσει μικροπροβλήματα στο νεογνό όπως ευερεθιστότητα, κλαμμα, αυπνία, ταραχή και δυσκολία σίτισης. Τα συμπτώματα αυτά γενικά είναι ήπια και υποχωρούν μέσα σε 1-2 βδομάδες.
  • Μιά μικρή μελέτη που έγινε πρόσφατα διαπίστωσε ότι το φάρμακο δεν προκαλεί οποιαδήποτε διαταραχή στην ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού τουλάχιστον κατά το πρώτο έτος της ζωής του.
  • Θηλασμός: Εχει βρεθεί ότι μικρές ποσότητες του φαρμάκου περνάνε στο μητρικό γάλα. Σπάνια παρατηρούνται προβλήματα στο μωρό όπως υπνηλία ή προσωρινή μείωση του βάρους. Δεδομένης της χρησιμότητας της αντικαταθλιπτικής θεραπείας αφενός και της αξίας τους θηλασμού αφετέρου, η απόφαση θα πρέπει να παρθεί σε συνεργασία με το γιατρό σας.
Depakine (Βαλπροϊκο οξύ)
  • Το Depakine είναι αντιεπιληπτικό φάρμακο, το οποίο χρησιμοποιείται επίσης και στην αντιμετώπιση της διπολικής διαταραχής και της ημικρανίας.
  • Το Depakine όταν χρησιμοποιείται από νέες κοπέλλες μπορεί να προκαλέσει διαταραχές του κύκλου αλλά και αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης πολυκυστικών ωοθηκών καταστάσεις που μπορεί να καταστήσουν δύσκολη την επίτευξη εγκυμοσύνης.
  • Οταν μία γυναίκα που παίρνει Depakine για τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων, μείνει έγκυος ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να διακόψει μόνη της το φάρμακο γιατί οι συνέπειες μιας επιληπτικής κρίσης για το έμβρυο, μπορεί να είναι πολύ χειρότερες από τις συνέπειες του φαρμάκου.
  • Η λήψη του Depakine κατά την κύηση μπορεί να προκαλέσει μείζονες βλάβες στο έμβρυο (ώς “μείζονες” χαρακτηρίζονται οι βλάβες οι οποίες χρειάζονται χειρουργική επέμβαση για την ανάταξή τους). Οι πιό συνηθισμένες από αυτές τις διαταραχές είναι καρδιακά ελλείματα, λαγώχειλος, λυκόστομα, δισχιδής ράχις, με την τελευταία να είναι και η πιό συνήθης, με τη συχνότητά της να ανέρχεται μέχρι και στο 2%. Η χορήγηση φυλλικού οξέος ταυτόχρονα με το Depakine θεωρείται ότι ίσως μειώνει κάπως το αρνητικό προφίλ του φαρμάκου στην εγκυμοσύνη.
  • Το Depakine έχει διαπιστωθεί επίσης ότι έχει και μακροχρόνιες επιδράσεις σε παιδιά που είχαν εκτεθεί σ’ αυτό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κυρίως υπήρχαν προβλήματα συμπεριφοράς και μαθησιακές δυσκολίες.
  • Έγκυες που για οποιονδήποτε λόγο παίρνουν Depakine πρέπει να ελέγχονται ιδιαίτερα. Κυρίως με υπερηχογραφήματα αλλά και τη μέτρηση της αλφα-φετοπρωτεΐνης (AFP).
Efexor, Deprevix (Βενλαφαξίνη)
  • Το Efexor είναι αντικαταθλιπτικό και ανήκει στην κατηγορία των διπλών αναστολέων σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης (SNRIs).
  • Σε μία από τις μελέτες που έγιναν φάνηκε το Efexor να αυξάνει το ενδεχόμενο αποβολής. Σε όλες τις άλλες δεν φάνηκε κάτι τέτοιο.
  • Μία μελέτη επίσης έδειξε αύξηση πιθανότητας για πρόωρο τοκετό. Οι υπόλοιπες που έγιναν, δεν έδειξαν κάτι τέτοιο.
  • Σε μεγάλες μελέτες (άνω των 700 περιστατικών) που έγιναν σε εγκύους που έπαιρναν Efexor διαπιστώθηκε ότι το φάρμακο δεν ανεβάζει τις πιθανότητες δημιουργίας βλαβών στο νεογνό πάνω από τον βασικό κινδυνο.
  • Σε νεογνά που οι μητέρες τους έπαιρναν Efexor καθόλη τη διάρκεια της κύησης, μέχρι και τις τελευταίες ημέρες,  είναι δυνατόν να εμφανιστούν συμπτώματα στέρηση του φαρμάκου όπως υπερτονια, ευερεθιστότητα, κλαμμα, δυσχέρεια αναπνοής κλπ. Σχεδόν πάντα τα συμπτώματα αυτά είναι ήπια και υποχωρούν τις πρώτες 2 εβδομάδες ενώ σπάνια χρειάζεται παράταση της παραμονής του νεογνού στην κλινική.
  • Μέχρι σήμερα, σε όσες μελέτες έχουν γίνει δεν έχουν διαπιστωθεί μακροχρόνιες συνέπειες στη συμπεριφορά και την ψυχοκινητική ανάπτυξη, σε παιδιά που κατά την κύηση είχαν εκτεθεί σε Efexor.
  • Θηλασμός: Το Efexor περνά στο μητρικό γάλα σε ένα ποσοστό. Σε όλες τις μελέτες που έγιναν δεν διαπιστώθηκαν βλαπτικές επιδράσεις στα νεογνά. Πάντως καλό είναι να παρακολουθείται το νεογνό για πιθανή υπερβολική υπνηλία ή δυσκολία να πάρει βάρος.
Depon, Panadol (Παρακεταμόλη)
  • Γενικά η παρακεταμόλη θεωρείται από τους περισσότερους γιατρούς το ασφαλέστερο πρώτης επιλογής αναλγητικό/αντιπυρετικό για τις εγκύους.
  • Σε κάποιες εργασίες έχουν αναφερθεί περιστατικά όπου οι έγκυες έπαιρναν παρακεταμόλη για μακρά χρονικά διαστήματα  (πάνω από 28 μέρες) και κυρίως στο δεύτερο τρίμηνο, τα νεογνά ανέπτυξαν άσθμα ή αναπτυξιακές διαταραχές και υπερκινητικότητα αλλά δεν είναι βέβαιο αν αυτό οφείλεται στην παρακεταμόλη ή στη νόσο για την οποία η έγκυος αναγκάστηκε να πάρει το φάρμακο.
  • Είναι σημαντικό γενικά να μήν ξεπερνάμε τη μέγιστη ημερήσια δόση για την παρακεταμόλη που είναι 4gr παρακεταμόλης, δηλαδή 8 απλά Depon 500mg, ή 4 Depon maximum 1000mg.
  • Θηλασμός: Η ποσότητα της παρακεταμόλης που περνά στο γάλα είναι πολύ μικρή και πάντως μικρότερη από αυτή που μπορεί να χορηγηθεί στο νεογνό.
  • Πατέρας: Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στην εγκυμοσύνη αν ο πατέρας παίρνει παρακεταμόλη.
Imigran (Τρυπτάνες)
  • Το Imigran είναι φάρμακο για τις ημικρανίες. Οι ημικρανίες είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μειώνονται και σε συχνότητα και σε ένταση. Επομένως αντικειμενικά μειώνεται και η ανάγκη χρήσης του Imigran.
  • Η χρήση του Imigran κατά το πρώτο τρίμηνο, δεν φαίνεται να έχει καμμία βλαβερή συνέπεια στο έμβρυο.
  • Λήψη του Imigran κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο: Υπάρχουν υπόνοιες ότι η λήψη του φαρμάκου μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για προεκλαμψία της εγκύου, καθώς και για πρόωρο ή ελλιποβαρές έμβρυο ή αυξημένη αιμορραγική διάθεση της εγκύου κατά τον τοκετό.
  • Θηλασμός: Πολύ μικρές ποσότητες  του φαρμάκου περνάνε στο μητρικό γάλα και δεν φαίνεται να προκαλούν προβλήματα στο νεογνό. Ισως μιά προσοχή χρειάζεται στα πρόωρα.
Inderal, Lopresor, Tenormin, Corgard (β-blockers)
  • Οι β-blockers (Inderal, Tenormin κλπ) είναι φάρμακα που χρησιμοποιούν και οι νευρολόγοι, ιδίως για τις κεφαλαλγίες και τον ιδιοπαθή τρόμο. Τους χρησιμοποιούν επίσης και οι καρδιολόγοι για τον έλεγχο της υπέρτασης και των ταχυκαρδιών.
  • Καμμία μελέτη χρησιμοποίησης β-blockers στο πρώτο τρίμηνο της κύησης δεν φάνηκε να προκαλεί πρόωρη διακοπή της κύησης ή γενετικές ανωμαλίες στο έμβρυο. Παρόλα αυτά επειδή οι διάφοροι β-blockers  έχουν και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά θα πρέπει πάντα να το συζητάτε και με το γιατρό σας.
  • Μερικοί β-blockers έχουν συνδεθεί με υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου. Δεν είναι όμως ξεκάθαρο αν αυτό οφείλεται στη χρήση των β-blockers ή στην υπέρταση της μητέρας, για την οποία έπαιρνε και το φάρμακο.
  • β-blockers λίγες μέρες πριν τον τοκετό: έχουν συνδεθεί με ήπια καρδιολογικά προβλήματα του νεογνού όπως βραδυκαρδία, υπογλυχαιμία και αναπνευστικά προβλήματα.
  • Θηλασμός: Δεν περνάνε όλοι οι β-blockers στο μητρικό γάλα στον ίδιο βαθμό. Για παράδειγμα το Tenormin περνά σε πολύ υψηλές ποσότητες και πρέπει να αποφεύγεται ενώ αντίθετα το Inderal και το Lopressor περνάνε σε πολύ μικρές ποσότητες και θα πρέπει -σε συνεννόηση πάντα με τον θεράποντα γιατρό- να προτιμώνται.
  • Οταν ο πατέρας παίρνει β-blockers: Υπάρχει μία εργασία η οποία διαπίστωσε μειωμένη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Ωστόσο δεν φαίνεται να έχει επιπτώσεις στην εγκυμοσύνη, η λήψη του φαρμάκου από τον πατέρα.
Κορτιζόνη (Medrol/Prezolon)
  • Η χρήση της κορτιζόνης στο πρώτο τρίμηνο είχε ενοχοποιηθεί παλιότερα για αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης προβλημάτων στη σύγκλιση των χειλιών (λαγώχειλος) είτε στη σύγκλιση του ουρανισκου. Μεταγενέστερες μελέτες αμφισβητούν αυτήν την άποψη και θεωρούν ότι άν συμβαίνει κάτι τέτοιο οι πιθανότητες είναι πάρα πολύ μικρές.
  • Η χρήση κορτιζόνης σε όλη τη διάρκεια της κύησης αυξάνει τις πιθανότητες για τη γέννηση πρόωρου (μικρότερου των 37 εβδομάδων) και ελλιποβαρούς νεογνού.
  • Θηλασμός: Η ποσότητα της κορτιζόνης που περνά στο μητρικό γάλα είναι πολύ μικρή και μπορεί να περιοριστεί ακόμη περισσότερο όταν λαμβάνεται σε χρονική απόσταση από τις ώρες θηλασμού. Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία κατατάσσει την κορτιζόνη στα φάρμακα που είναι γενικά συμβατά με το θηλασμό.
Ladose (Φλουοξετίνη)
  • Το Ladose είναι αντικαταθλιπτικό.
  • Το Ladose είναι ένα από τα περισσότερο μελετημένα αντικαταθλιπτικά στην κύηση. Υπαρχουν αναφορές χρήσης του Ladose σε πάνω από 2000 κυήσεις κατά το πρώτο τρίμηνο, στις οποίες δεν παρουσιάστηκε καμμία αύξηση του βασικού κινδύνου.
  • Σε περίπτωση που το Ladose λαμβάνεται σ’ όλη τη διάρκεια της κύησης μέχρι και την ημέρα του τοκετού, είναι δυνατόν να εμφανιστούν στο νεογνό ήπιες διαταραχές που χρειάζονται μιά ιδιαίτερη φροντίδα και τίποτε περισσότερο. Αυτές είναι ανησυχία, ταραχή, ήπια αναπνευστικά προβλήματα κλπ, τα οποία υποχωρούν σε λίγες ημέρες.
  • Επίσης μελέτες πού δεν έχουν επιβεβαιωθει αναφέρουν ότι η λήψη του Ladose σε όλη τη διάρκεια της κύησης και κατά το τελευταίο τρίμηνο, έχει θεωρηθεί υπεύθυνη για μικρό αριθμό πρόωρων τοκετών, γέννησης ολιγοβαρών εμβρύων κλπ. Οι μελέτες δεν έχουν διασταυρωθεί. Παρόλα αυτά η χρήση του Ladose τα δύο πρώτα τρίμηνα και η διακοπή κατά το τρίτο φαίνεται ότι εξαφανίζουν αυτόν τον κίνδυνο. Γι αυτό το λόγο χρειάζεται η συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό ώστε να εκτιμηθεί το όφελος ή η ζημία που θα προκύψει αν διακοπεί το φάρμακο στο τρίτο τρίμηνο.
  • Εχουν μελετηθεί οι μακροχρόνιες επιδράσεις στο παιδί (μέχρι και την ηλικία των 7 ετών) κατά την κύηση του οποίου η μητέρα έπαιρνε Ladose και δεν βρέθηκε κάποια επίπτωση.
  • Θηλασμός: Συνήθως κάτω του 10% του φαρμάκου περνά στο μητρικό γάλα. Οι περισσότερες μελέτες δεν έδειξαν κάποια επίπτωση στο νεογνό. Κάποιες έδειξαν ότι μπορεί να εμφανιστούν παρενέργειες όπως διάρροια, αυπνία κλπ οι οποίες παρέρχονται με τη διακοπή του φαρμάκου.
Lexotanil, Tavor, Xanax, Tranxene (Βενζοδιαζεπίνες)
  • Αν παίρνετε ηρεμιστικά και έχετε μείνει έγκυος, δεν πρέπει να τα διακόψετε χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σας γιατι υπάρχει το ενδεχόμενο να εμφανίσετε στερητικό σύνδρομο που να βλάψει το έμβρυο. Ο γιατρός σας θα πρέπει να εκτιμήσει αν οι κινδυνοι από τη διακοπή των ηρεμιστικών είναι μεγαλύτεροι από το ενδεχόμενο της πιθανής βλάβης στο έμβρυο.
  • Υπάρχουν κάποιες πρώιμες μελέτες που συσχετίζουν τη λήψη ηρεμιστικών κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης με διαταραχές της ανάπτυξης της σπονδυλικής στήλης (δισχιδής ράχις) ή της σύγκλεισης του ουρανίσκου. Τα συμπεράσματα αυτά έχουν αμφισβητηθεί από μεταγενέστερες μελέτες. Γενικά η λήψη ηρεμιστικών δεν θεωρείται ότι αυξάνει την πιθανότητα τέτοιων βλαβών.
  • Επίσης έχει αμφισβητηθεί η συσχέτιση της λήψης ηρεμιστικών με πρόωρο τοκετό.
  • Λήψη ηρεμιστικών τις τελευταίες μέρες πριν τον τοκετό: Το νεογνό μπορεί να εμφανίσει διαταραχές αναπνής, παροδική μυϊκή αδυναμία, ευερεθιστότητα, ταραχή, κλάμμα και διαταραχές ύπνου. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν όλα μετά από μικρό χρονικό διάστημα και δεν φαίνεται να έχουν κάποια επίπτωση στο παιδί στη συνέχεια.
  • Γενικά τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούν πάνω από 40 χρόνια και δεν έχει αποδειχθεί κάποια μακροχρόνια επίδραση στη συμπεριφορά ή στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού.
  • ΜΙΑ ΕΞΑΙΡΕΣΗ: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η λήψη ηρεμιστικού μαζί με το αντι-αλλεργικό φάρμακο BENADRYL που περιέχει την ουσία διφαινυδραμίνη. Εχει αποδειχθεί ότι η ταυτόχρονη λήψη τους αυξάνει τις πιθανότητες γέννησης νεκρού εμβρύου.
  • Θηλασμός: Η λήψη ηρεμιστικών γενικά δεν προκαλεί βλάβες. Επειδή όμως αργεί το ηρεμιστικό να απομακρυνθεί από την κυκλοφορία του εμβρύου μπορεί να προκαλέσει υπνηλία. Αν είναι απαραίτητο, ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ηρεμιστικά που αποβάλλονται γρήγορα από την κυκλοφορία όπως το Tavor.
Milithin (Λίθιο)
  • To Λίθιο είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής και μερικές φορές είναι αναντικατάστατο.
  • Μιά μελέτη έδειξε ότι το Λίθιο μπορεί να είναι υπεύθυνο για ελαφρά αύξηση της πιθανότητας αποβολής.
  • Στο πρώτο τρίμηνο, η λήψη του Λιθίου είναι δυνατόν να προκαλέσει κάποιες συγγενείς ανωμαλίες στην καρδιά του εμβρύου. Ο κίνδυνος τέτοιων ανωμαλιών είναι 1 έως 5% δηλαδή μέχρι και πέντε φορές μεγαλύτερος από τον βασικό κίνδυνο.
  • Πολλές μελέτες που έγιναν σε παιδιά γυναικών που έπαιρνα Λίθιο δεν διαπίστωσαν καμμία διαταραχή στην ανάπτυξη ή στην ψυχική υγεία των παιδιών, τουλάχιστων μέχρι την ηλικία των 7 ετών.
  • Σε περίπτωση που πρέπει οπωσδήποτε να πάρουμε Λίθιο σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι κάποια πράγματα που πρέπει ιδιαίτερα να προσέξουμε:
    • τη λειτουργία του θυρεοειδή. Συχνά οι έγκυες που παίρνουν Λίθιο αναπτύσσουν βρογχοκήλη, η οποία αν μείνει χωρίς θεραπεία εμφανίζεται και στο έμβρυο
    • υπάρχουν αναφορές για γυναίκες που έπαιρναν Λίθιο μέχρι και την τελευταία μέρα του τοκετού όπου τα νεογνά εμφάνισαν σημάδια αναστρέψιμων βλαβών από το θυρεοειδή και τα νεφρά, τα οποία υποχωρούν βέβαια με την κατάλληλη θεραπεία, το πολύ σε 10 μέρες
    • τέλος πρέπει το έμβρυο να παρακολουθείται τακτικά με υπερήχους και ηχω-καρδιογραφήματα καθώς και ειδικό υπερηχογράφημα καρδιάς
  • Θηλασμός: Αρκετές μελέτες έδειξαν βλαπτικές επιδράσεις του Λιθίου που περνά στο μητρικό γάλα, στην υγεία του νεογνού. Η μητέρα πρέπει να παρακολουθεί το νεογνό για εμφάνιση υποτονίας, δυσκολίας στη σίτιση, ανησυχία και ενδεχομένως πρέπει να γίνεται προσδιορισμός των επιπέδων του Λιθίου στο βρέφος.
Remeron, Azapin (Μιρταζαπίνη)
  • Το Remeron είναι αντικαταθλιπτικό φάρμακο.
  • Από μελέτες που έγιναν σε πάνω από 300 εγκύους που το έπαιρναν, δεν φάνηκε καμμία συσχέτιση με συγγενείς ανωμαλίες που μπορεί να παρουσιαστούν στο έμβρυο. Σε μία μόνο από αυτές δημιουργήθηκε η υπόνοια ότι μπορεί να ευθύνεται για μια μικρή αύξηση των αυτόματων διακοπών κύησης.
  • Σε γυναίκες που έπαιρναν το φάρμακο μέχρι και την τελευταία μέρα της κύησης, παρατηρήθηκαν στα νεογνά ήπιες προβλήματα όπως ελαφρά ταχυκαρδία, ευερεθιστότητα και διαταραχές στη θερμορρύθμιση του νεογνού. Σε γενικές γραμμές όλα αυτά τα προβλήματα υποχώρησαν μετά από λίγες μέρες.
  • Θηλασμός: Πολύ μικρες ποσότητες του φαρμάκου περνάνε στο μητρικό γάλα. Δεν έχουν παρατηρηθεί ιδιαίτερα προβλήματα στα νεογνά που θηλάζουν από γυναίκες που βρίσκονται σε θεραπεία με Remeron.
Risperdal, Rispelen, Rispefar (Ρισπεριδόνη)
  • Το Risperdal είναι αντιψυχωτικό φάρμακο.
  • Η λήψη του Risperdal ορισμένες φορές ανεβάζει τα επίπεδα της προλακτίνης που είναι μια ορμόνη. Μεγάλη αύξηση των επιπέδων αυτής της ορμόνης στο αίμα αναστέλει την ωορρηξία και μπορεί να εμποδίσει μια γυναίκα να μείνει έγκυος. Τα επίπεδα προλακτίνης μπορούν εύκολα να ελεγχθούν, αν χρειάζεται, με μία απλή εξέταση αίματος.
  • Η λήψη του Risperdal κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (σύμφωνα με τουλάχιστον 100 περιπτώσεις που έχουν αναφερθεί), δεν φαίνεται να προκαλεί συγγενείς ανωμαλίες στο έμβρυο. Κάποιες άλλες μελέτες έδειξαν -χωρίς μεγάλη βεβαιότητα- ότι μπορεί το Risperdal να αυξάνει κάπως την πιθανότητα γέννησης ελλιποβαρούς νεογνού.
  • Λήψη του φαρμάκου τις τελευταίες μέρες πριν τον τοκετό. Οι πληροφορίες που έχουμε είναι ελάχιστες. Γενικά συνιστάται, τα νεογνά γυναικών που παίρνουν Risperdal μέχρι και τις τελευταίες μέρες πριν τον τοκετό να ελέγχονται για πιθανά συμπτώματα στέρησης των πρώτων ημερών (υπότονία, τρόμος, δυσχέρεια σίτισης κλπ).
  • Δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στα βρέφη και παιδιά γυναικών που ελάμβαναν Risperdal στη διάρκεια της κύησης, όσον αφορά την εμφάνιση διαταραχών συμπεριφοράς ή μαθησιακών δυσκολιών.
  • Θηλασμός: Οι ποσότητες του φαρμάκου που περνάν στο μητρικό γάλα είναι από μηδαμινές ώς μή ανιχνεύσιμες. Καλό είναι πάντως τα νεογνά που θηλάζουν από μητέρα που λαμβάνει Risperdal να ελέγχονται για το ενδεχόμενο εμφάνισης υπνηλίας, δυσκολίας στη σίτιση κλπ.
Seroxat (Παροξετίνη)
  • Είναι αντικαταθλιπτικό φάρμακο της ομάδας των αναστολέων επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) που χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία της Ιδεοψυχναγκαστικής Διαταραχής, των κρίσεων πανικού κλπ.
  • Υπάρχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα σε μελέτες σχετικά με το άν το Seroxat μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα αυτόματης διακοπής της κύησης (αποβολής). Πάντως αν συμβαίνει κάτι τέτοιο η αυξηση σε σχεση με το βασικού κινδύνου, είναι πολύ μικρή.
  • Η λήψη του Seroxat κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης έχει ενοχοποιηθεί για αύξηση των συγγενών καρδιακών ανωμαλιών στο νεογνό. Είναι πράγματι πιθανό να διπλασιάζει το βασικό κίνδυνο για συγγενείς καρδιοπάθειες από 1% που είναι σε όλες τις γυναίκες σε 2%. Γι αυτό είναι σκόπιμος ένας έλεγχος του νεογνού με ηχω-καρδιογράφημα την 20η εβδομάδα της κύησης.
  • Οταν η γυναίκα παίρνει το φάρμακο κατά τις τελευταίες μέρες πριν τον τοκετό είναι δυνατόν να παρατηρηθούν τα γνωστά φαινόμενα “στέρησης” στο νεογνό  όπως, ανησυχία, γκρίνια, υπερτονία, διατραχές ύπνου, δυσκολίες σίτισης κλπ, τα οποία υποχωρούν μετά την πρώτη εβδομάδα.
  • Υπάρχουν υπόνοιες (οι οποίες δεν είναι επιβεβαιωμένες) ότι η λήψη του Seroxat κατά το δεύτερο τρίμηνο της κύησης αυξάνει κατά 1% την πιθανότητα εμφάνισης πνευμονικής υπέρτασης στο εμβρυο, που είναι μια αρκετά σοβαρή κατάσταση.
  • Δεν έχουν διαπιστωθεί μακχροχρόνιες επιδράσεις στο βρέφος μέχρι και την παιδική ηλικία από τη λήψη Seroxat.
  • Θηλασμός: Οι πασότητες του φαρμάκου που περνάν στο μητρικό γάλα είναι πάρα πολύ μικρές και γι αυτό πολλοί θεωρούν το Seroxat ώς το ασφαλέστερο αντικαταθλιπτικό κατά την περίοδο του θηλασμού.
Tegretol (Carbamazepine)
  • To Tegretol είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρύτατα στη Νευρολογία και την Ψυχιατρική, ώς ανιτιεπιληπτικό, για τη νευραλγία του τριδύμου, ώς σταθεροποιητής της διάθεσης στην διπολική διαταραχή κλπ.
  • Η χρόνια χρήση του από γυναίκες για έλεγχο των κρίσεών τους είναι δυνατόν να προκαλέσει ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση καθώς και υπο-γονιμότητα.
  • Πότε πρέπει να διακόπτουμε το Tegretol ώστε να μήν επηρεαστεί το έμβρυο: Σε άτομα που κάνουν χρόνια λήψη του φαρμάκου, αυτό υποχωρεί το πολύ μέσα σε μία βδομάδα. ΟΜΩΣ δεν πρέπει ποτέ να διακόψουμε μια αντιεπιληπτική αγωγή γιατί το ενδεχόμενο μια κρίσης κατά τη διάρκεια του τοκετού μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για το εμβρυο. Το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες που κάνουν θεραπεία για διπολική διαταραχή με Tegretol. Πρέπει οι επιθυμητές ενέργειες, αλλαγή / μείωση φαρμάκων, τοκετός να γίνουν έγκαιρα και προγραμματισμένα σε συνεργασία πάντοτε με το θεράποντα ιατρό.
  • Μελέτες έχουν δείξει ότι γυναίκες οι οποίες παίρνουν το Tegretol κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της κύησης έχουν 1% πιθανότητες να εμφανίζουν τα έμβρυά τους κάποια ανωμαλία στην ανάπτυξη του νευρικού τους συστήματος. Συνηθέστερη είναι η “δισχιδής ράχις”. Το Tegretol δηλαδή λαμβανόμενο κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης δεκαπλασιάζει την πιθανότητα αυτής της ανωμαλίας (ο βασικός κίνδυνος είναι 0,1%). Οι πιθανότητες αυτές μειώνονται όταν χορηγείται ταυτόχρονα και φυλλικό οξύ 4-5mg την ημέρα.
  • Επίσης άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να εμφανιστούν και άλλες μικρότερης σημασίες αναπτυξιακές ανωμαλίες όπως μικρή μύτη, μεγάλη απόσταση μεταξύ μύτης και άνω χείλους, μικροδακτυλία κλπ.
  • Η λήψη Tegretol κατά το 3ο τρίμηνο της κύησης έχει επίσης ενοχοποιηθεί για κάποιες σπάνιες αιμορραγίες στο έμβρυο οι οποίες οφείλονται στην έλλειψη βιταμίνης Κ και ίσως ο γιατρός σας να πρέπει να σας χορηγήσει κάποιο συμπλήρωμα.
  • Θηλασμός: Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας θεωρεί ότι οι μητέρες που λαμβάνουν Tegretol, μπορούν να θηλάζουν γιατί η ποσότητα που περνά στο γάλα είναι μικρή. Πάντως μήν το κάνετε αν δεν συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
Trittico (Τραζοδόνη)
  • Το Trittico είναι αντικαταθλιπτικό που δεν ανήκει σε καμμία από τις άλλες ομάδες των αντικαταθλιπτικών. Εκτός από τη θεραπεία της κατάθλιψης, χρησιμοποιείται και για τη θεραπεία των αγχωδών διαταραχών, της αυπνίας κλπ.
  • Παλιότερα είχε δημιουργηθεί μια υπόνοια ότι μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο των αποβολών αλλά τελικά πάντως, δεν φαίνεται ότι ανεβαίνει αυτός ο κίνδυνος περισσότερο από ότι στο γενικό πληθυσμό.
  • Οσες μελέτες έγιναν για τη διερεύνηση της πιθανότητας συγγενών διαταραχών για το έμβρυο σε γυναίκες που έπαιρναν το φάρμακο, στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης έδειξαν ότι δεν ανεβάζει αυτόν την πιθανότητα. Ίσως πάντως χρειάζεται μεγαλύτερος αριθμός μελετών.
  • Δεν υπάρχουν στοιχεία από μελέτες για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του Trittico στη συμπεριφορά και την ψυχοκινητική ανάπτυξη των νεογνών που οι μητέρες τους έπαιρναν κατά την εγκυμοσύνη το φάρμακο.
  • Θηλασμός: Δεδομένου ότι η ποσότητα του φαρμάκου που περνά στο μητρικό γάλα είναι πολύ μικρή (0,6%), δεν υπάρχουν επιπτώσεις στο νεογνό που θηλάζει. Μία μόνο εργασία ανέφερε περιστατικό όπου πρόωρο νεογνό είχε παρουσιάσει υποθερμία, βυθιότητα και δυσκολία στη σίτιση.
Wellbutrin (Bupropion)
  • To Wellbutrin είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο, αναστολέας της επαναπρόσλημψης της νοραδρεναλίνης και της ντοπαμίνης (NDRI).
  • Δεν σχετίζεται με μειωμένη γονιμότητα στις γυναίκες. Επίσης ο αριθμός των διακοπών κυήσεων που έχουν αναφερθεί με τη λήψη του Wellbutrin δεν είναι μεγαλύτερος αυτού του βασικού κινδυνου.
  • Wellbutrin στο πρώτο τρίμηνο της κύησης. Δύο τεράστιες βάσεις δεδομένων με 1000 και 1300 γυναίκες που έπαιρναν Wellbutrin στο πρώτο τρίμηνο της κύησης δεν εμφάνισαν αύξηση των γενετικών ανωμαλιών.
  • Επειδή το Wellbutrin θεραπεύει την κατάθλιψη και η κατάθλιψη θεωρείτι πολύ πιό επικίνδυνη να δημιουργήσει προβλήματα στο έμβρυο αλλά και στη μητέρα, η γενική σύσταση είναι να μήν το διακόπτετε σε περίπτωση εγκυμοσύνης, παρά μόνο με την οδηγία του γιατρού.
  • Τα συμπτώματα στέρησης που μπορούν να εμφανιστούν στο νεογνό (κλάμμα, ανησυχία, ταραχή κλπ), όταν η μητέρα λαμβάνει Wellbutrin όλο το τρίτο τρίμηνο της κύησης είναι υποχωρούν μέσα σε 2-3 μέρες. Πρέπει όμως να ενημερώσετε το γιατρό σας.
  • Θηλασμός: έχει αναφερθεί περιστατικό νεογνού που εμφάνισε επιληπτικές κρίσεις όσο θήλαζε από μία μητέρα που έπαιρνε Wellbutrin και οι οποίες διακόπηκαν μόλις διακόπηκε η λήψη του φαρμάκου. Τέλος έχουν αναφερθεί περιπτώσεις όπου η λήψη του Wellbutrin, μειώνει τη μητρικό γάλα.
Zolof, Zolotrin (Σερτραλίνη)
  • Το Zoloft είναι αντικαταθλιπτικο της κατηγορίας των αναστολέων της επαναπρόσληψης της σεροτονίντης (SSRIs)
  • Είνα ένα από περισσότερο ελεγμένα φάρμακα στην εγκυμοσύνη. Υπάρχουν πάνω από 2000 περιστατικά που έχουν ελεγχθεί και γενικά θεωρείται ότι δεν αυξάνει τον βασικό κίνδυνο εμφάνισης συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο.
  • Για την περίπτωση που η έγκυος παίρνει Zoloft σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης: Μερικά νεογνά που γεννηθήκαν από μητέρες που έπαιρναν Zoloft μέχρι τον τοκετό εμφάνισαν ευερεθιστότητα, γκρίνια, κλάμμα και διαταραχές ύπνου. Γενικά όμως τα συμπτώματα ήσαν ήπια και υποχώρησαν μέσα σε 2 εβδομάδες.
  • Λήψη Zoloft στο 3ο τρίμηνο: Εχουν αναφερθεί περιστατικά νεογνών που γεννήθηκαν σχετικά πρόωρα ή/και ελλιποβαρή. Επίσης κάποια εργασία συνδέει το Zoloft με την πιθανότητα εμφάνισης πνευμονικής υπέρτασης. Σε κάποια άλλη εργασία αυτό δεν αποδείχτηκε. Τα συμπεράσματα δεν είναι προς το παρόν ασφαλή και χρειάζονται περισσότερες μελέτες.
  • Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη συμπεριφορά και την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού: Μιά μελέτη με μικρό αριθμό παιδιών (31) έδειξε ότι τα παιδιά των γυναικών που έπαιρναν Zoloft, μπορεί να υπολείπονται ελαφρά στις κινητικές δοκιμασίες. Αλλες μελέτες σύγκρισης της συμπεριφοράς παιδιών 4-5 ετών που οι μητέρες τους έπαιρνα Zoloft με παιδιά γυναικών που δεν έπαιρναν δεν διαπίστωσε καμμία διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες.
  • Θηλασμός: Στο μητρικό γάλα περνά μόνο το 1-2% της ποσότητας που κυκλοφορεί στον οργανισμό της μητέρας. Δεν έχουν διαπιστωθεί δυσμενείς επιπτώσεις στο νεογνό που θηλάζει.
Το βασικό συμπέρασμα είναι: τίποτε δεν είναι τελείως αθώο, τίποτε δεν είναι απολύτως καταστροφικό.Και μέσα σ’ αυτήν την “απόλυτη σχετικότητα” καλούνται να πάρουν τις αποφάσεις τους, οι γιατροί και οι ασθενείς. Χωρίς καμμία βεβαιότητα αλλά παράλληλα ελπίζοντας πάντα το καλύτερο. Αυτός είναι ο αγώνας της ζωής, αυτός είναι ο αγώνας της ιατρικής να βοηθήσει τον άνθρωπο.DoctorBabis

 

Παραπομπή

*Βασικός κίνδυνος: Σε κάθε τοκετό υπάρχει μία πιθανότητα να γεννηθεί ένα νεογνό με κάποιας μορφής γενετικές ανωμαλίες. Η πιθανότητα αυτή γιά όλες τις ανωμαλίες συνολικά είναι 3-5% και λέγεται “βασικός κίνδυνος”

(Visited 25,213 times, 221 visits today)

Spread the word. Share this post!

Χαράλαμπος Καραγιαννίδης

Νευρολόγος - Ψυχιατρος