Θεραπεία της κατάθλιψης

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει τεράστιες πρόοδοι στην δημιουργία νέων θεραπευτικών μεθόδων αντιμετώπισης της κατάθλιψης. Ετσι οι θεραπευτικές επιλογές που έχει ο γιατρός αυξήθηκαν πολύ με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου “προβλήματος”:

bbk-psychanalCouch

  • Ποιά θεραπευτικά σχήματα θα χρησιμοποιήσω και πότε;
  • Με ποιά σειρά;
  • Σε ποια δοσολογία και συνδυασμούς;

 

Δημιουργείται δηλαδή η ανάγκη ενός σωστού στρατηγικού και τακτικού σχεδιασμού της θεραπείας έτσι ώστε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα στο μικρότερο χρόνο.

Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να προσδιορίσουμε τους στόχους της θεραπείας στην αρχική (οξεία) φάση, στη φάση της συνέχισης της θεραπείας καθώς και στη φάση της συντήρησης. Οι στόχοι αυτοί είναι:

  • υφεση των συμπτωμάτων και αποκατάσταση της ψυχο-κοινωνικής λειτουργικότητας του προσώπου
  • η πρόληψη των υποτροπών κατά την διάρκεια της συνέχισης της θεραπείας
  • η πρόληψη επανεμφάνισης ενός νέου επεισοδίου

 

Ο τόπος και τα μέσα…

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αποφασίσει κανείς όταν ξεκινά μια θεραπεία για την κατατάθλιψη είναι το “πού” θα την ξεκινήσει. Θα την ξεκινήσει μέσα σε κάποια κλινική ή νοσηλευτικό ίδρυμα ή όχι. Παράγοντες που οδηγούν το γιατρό να αποφασίσει την έναρξη της θεραπείας σε μέσα σε κάποια κλινική είναι:

  • ο ορατός κίνδυνος εκδήλωσης αυτοκαταστροφικών τάσεων (αυτοκτονίας)
  • η δυνατότητα του ασθενούς, στην κατάσταση που βρίσκεται, να μπορεί να αντιληφθεί επαρκώς και να θυμάται να εφαρμόζει σωστά τη θεραπεία που θα χορηγηθεί. Μερικές φορες, ορισμένοι ασθενείς είναι τόσο “υποτονικοί” και καθηλωμένοι στο κρεβάτι τους μή έχοντας όρεξη για τίποτε, που θεωρούν πολύ δύσκολο ακόμη και να σηκωθούν να πάρουν τα φάρμακά τους
  • η ύπαρξη έντονα ψυχοπιεστικών καταστάσεων στο περιβάλλον που ζούν
  • η ύπαρξη υποστηρικτικού περιβάλλοντος στο σπίτι. Ευτυχώς στην Ελλάδα αυτός ο παράγοντας είναι πολύ ισχυρός και καθόλου σπάνιος και αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν επιλέγεται πολύ εύκολα η νοσηλεία.

Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να αποφασιστεί είναι “τα μέσα“.bbk-pills Υπάρχουν πολλές μορφές ψυχοθεραπείας, υπάρχουν δεκάδες αντικαταθλιπτικά φάρμακα πρώτης γραμμής, αρκετά φάρμακα “επικουρικά” ή “ενισχυτικά” των αντικαταθλιπτικών. Υπάρχει επίσης η ηλεκτροσπασμοθεραπεία η οποία παρά τα 70 και πλέον χρόνια που πέρασαν από την ανακάλυψή της, εξακολουθει με πολλές βέβαια τροποποιησεις που την κάνουν ανώδυνη, να εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα. Τέλος μπορεί να φανταστεί κανείς τον τεράστιο αριθμό θερπαειών που μπορεί να προκύψει από των συνδυασμό όλων αυτών των μέσων.

Η συμμόρφωση  θεραπευτική συμμαχία

Η “συμμόρφωση” είναι ένας όρος που δεν μας αρέσει. Προέρχεται από τον “παλιό” πατερναλιστικό τρόπο άσκησης της ιατρικής και υποδηλώνει μία σχέση εξουσίας/υποταγής. Σήμερα η ιατρική γενικά και η ψυχιατρική ειδικότερα στηρίζονται σε σχέσεις αλληλο-αποδοχής και αναγνώρισης.

Οταν λέμε “συμμόρφωση” εννοούμε την συνεπή εφαρμογή των θεραπευτικών οδηγιών που δίνονται από το γιατρό στα πλαίσια αυτού που λέγεται μια “θεραπευτική συμμαχία“. Το σχήμα είναι ότι ο γιατρός και ο ασθενής συμφωνούν στα βασικά στοιχεία δηλαδή στη διάγνωση, στο θεραπευτικό σχήμα, τους στόχους και τη διάρκεια της θεραπείας και συνεργάζονται για την πραγματοποίησή του. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο γιατρός να γνωρίζει πώς λειτουργεί το θεραπευτικό σχήμα, κι ο ασθενής να το έχει καταννοήσει ώστε να συνεργάζεται στην εφαρμογή του. Και όταν λέμε θεραπευτικό σχήμα, αυτό περιλαμβάνει τα ραντεβού επικοινωνίας προσωπικής ή με άλλα μέσα (τηλέφωνο, mail, skype κλπ), εννοούμε τα φάρμακα και το δοσολογικό τους σχήμα στη διάρκεια της μέρας κλπ.

Ο γιατρός λοιπόν θα πρέπει να οργανώσει και να προγραμματίσει τη μορφή αυτής της “θεραπευτικής συμμαχίας” με τον ασθενή ώστε οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή, για τον ασθενή, να είναι εφαρμόσιμες.

Επιστήμη και τέχνη

Καταλαβαίνουμε λοιπόν γιατί δεν είναι απλό το να πεί κάποιος: “έχω κατάθλιψη” και να πάει στο φαρμακείο και να επιλέξει ένα φάρμακο που θα του “αρέσει” για να ξεκινήσει μια θεραπεία. Ούτε να πάρει το φάρμακο που “έκανε καλό στη γειτόνισσα όταν το πήρε”.

Προκειμένου να καταστρώσει ένα θεραπευτικό σχήμα, ο γιατρός πρέπει να περάσει τη σκέψη του από αναρίθμητα μονοπάτια αλγορίθμων. Να βάλει τη σωστή διάγνωση, να σκιαγραφήσει το “προφίλ” της κατάθλιψης του συγκεκριμένου ασθενούς, να συνυπολογίσει τους εξω-θεραπευτικούς, οικογενειακούς, εργασιακούς, κοινωνικούς παράγοντες κλπ.

Όλα τα βιβλία γράφουν ότι στην κατάθλιψη δίνουμε αντικαταθλιπτικά. Όμως ποιό από όλα, bbk-sculptσε τί δόση, με τί άλλο πρέπει να το συνδυάσουμε, για πόσο διάστημα, πότε θα αξιολογήσουμε το αποτέλεσμα, τί θα κάνουμε αν αυτό δεν μας ικανοποιεί και πολλά άλλα ερωτηματικά δεν απαντώνται σε κανένα βιβλίο. Πέρα από την επιστημονική, τεκμηριωμένη γνώση, υπάρχει και το “κάτι άλλο” που κρύβεται στην εμπειρία, την ικανότητα ακόμη και στην τύχη. Γιατί κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός και κάθε θεραπεία πρέπει να είναι customised-“κουστούμι” στα μέτρα του.

Όλη η πορεία της θεραπείας μοιάζει με τη δουλειά ενός γλύπτη ο οποίος πέρα από τη γνώση των υλικών πρέπει να διαμορφώνει συνεχώς το υλικό του μέχρι να του δώσει το αποτέλεσμα που από την αρχή είχε σχεδιάσει.

Και παρόλα αυτά σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, ένα 30% των ανθρώπων με κατάθλιψη δεν θα μπορέσουν να απαντήσουν ικανοποιητικά…

 

Επόμενο: Φάρμακα για την κατάθλιψη

 

(Visited 2,090 times, 12 visits today)