Θεραπεία Διαταραχής Μετατραυματικού Άγχους

trauma11Ο κάθε ασθενής με Διαταραχή Μετατραυματικού Άγχους είναι τελείως διαφορετικός από τον άλλον. Ο μάρτυρας μιας στυγερής δολοφονίας, το παιδί που κακοποιήθηκε σεξουαλικά, η κοπέλα που έπεσε θύμα βιασμού, τα θύματα των βομβαρδισμών, των πλημμυρών, των σεισμών κλπ έχουν τελείως διαφορετικά βιώματα, τελείως διαφορετικά συμπτώματα και απαιτούν εξατομικευμένη – προσωπική θεραπεία. Κάθε περίπτωση ΔΜΑ επομένως έχει τις δικές τις μοναδικές βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές παραμέτρους. Τα φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν το βιολογικό υπόστρωμα των συμπτωμάτων συμβάλλοντας έτσι έμμεσα και στην βελτίωση των ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων του ασθενή. Φαίνεται ότι και τα φάρμακα και οι διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας σε συνδυασμό, είναι απαραίτητα για μιά ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της Διαταραχής Μετατραυματικού Άγχους.

Στην κατάστρωση μιάς θεραπείας για τη Διαταραχή Μετατραυματικού Άγχους πρέπει να παίρνονται επίσης υπόψη και η συν-νοσηρότητα. Δηλαδή το γεγονός ότι οι πάσχοντες από ΔΜΑ, μπορεί να εμφανίζουν ταυτόχρονα  και άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, εξάρτηση από ουσίες ή αλκοόλ κλπ.

 

Φάρμακα

Το βιολογικό υπόστρωμα της Διαταραχής Μετατραυματικού Άγχους θα μπορούσε κανείς να το hpaxisθεωρήσει σαν μια απόρρυθμιση (dysregulation) του άξονα “Υποθάλαμος-Υπόφυση-Επινεφρίδια” (HPA) και της ισορροπίας μεταξύ των ευοδωτικών και ανασταλτικών κυκλωμάτων του εγκεφάλου. Μπροστά σε μία τρομακτική απειλή το άτομο έχει μόνο τις επιλογές “3f” (fight-flight-freeze), δηλαδή είτε να αμυνθεί, είτε να φύγει είτε να “παγώσει” εκεί που βρίσκεται. Η επιλογή που θα κάνει εξαρτάται από την λειτουργία αυτού του άξονα “Υποθάλαμος-Υπόφυση-Επινεφρίδια” και από αυτήν εξαρτώνται και οι πιθανότητες εμφάνισης ΔΜΑ 1.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της Διαταραχής Μετατραυματικού Άγχους δρούν πάνω στους μεταβιβαστές που σχετίζονται με τα κυκλώματα άγχους και φόβου του εγκεφάλου. Τέτοιοι μεταβιβαστές είναι η σεροτονίνη, η νοραδρεναλίνη, το GABA και άλλοι.

Ίσως δεν είναι περιττό να τονίσουμε για μιά ακόμη φορά, ότι δεν πρέπει να παίρνετε φάρμακα, ούτε να αλλάζετε τις δόσεις των φαρμάκων σας χωρίς την οδηγία του γιατρού σας.

doctorbabis

 

 

Αντικαταθλιπτικά
  1. Αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίντης (SSRIs). Εχει μεγάλη σημασία για τη καλύτερη ανταπόκριση των ασθενών η δοσολογία του φαρμάκου η οποία ενδεικτικά είναι:
    • Για το Zoloft (Σερτραλίνη), 50-200mg την ημέρα
    • Για το Seroxat (Παροξετίνη), 20-60mg την ημέρα
    • Για το Ladose (Φλουοξετίνη), 20-60mg την ημέρα
  2. Άλλα αντικαταθλιπτικά. Από τα άλλα αντικαταθλιπτικά αυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι:
    • Το Efexor (Βενλαφαξίνη), κυρίως για τη γρήγορη δράση της σε δόσεις 75-300mg την ημέρα
    • Το Remeron (Μιρταζαπίνη), συνήθως όταν υπάρχουν και διαταραχές ύπνου, σε δόσεις 7,5-45mg την ημέρα
    • Το Anafranil (κλομιπραμίνη) και το Saroten (αμιτρυπτιλίνη), παλιότερα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά σε δόσεις μέχρι 225mg την ημέρα
Σταθεροποιητές του συναισθήματος

Είναι γνωστή η χρήση ορισμένων αντι-επιληπτικών φαρμάκων στις συναισθηματικές διαταραχές, ώς σταθεροποιητών του συναισθήματος. Όμως ο ρόλος τους στη θεραπεία της ΔΜΑ είναι αμφίβολος. Παρόλα αυτά χρησιμοποιούνται ώς φάρμακα δεύτερης επιλογής (όταν τα αντικαταθλιπτικά δεν έχουν αποτέλεσμα). Τελευταία αρκετές εργασίες ανέδειξαν ένα από νεώτερα αντι-επιληπτικά, το Topamac (Τοπιραμάτη) ώς ιδιαίτερα αποτελεσματικό σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι σταθεροποιητές που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι:

  • Tegretol (Καρβαμαζεπίνη)
  • Depakine (Βαλπροϊκό)
  • Lamictal (Λαμοτριγίνη)
  • Topamac (Τοπιραμάτη)
Βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά)

Η χρησιμότητά τους στη θεραπεία της Διαταραχής Μετατραυματικού Άγχους είναι αμφιλεγόμενη. Βελτιώνουν σημαντικά τα βασικά συμπτώματα αλλά η χρήση τους πρέπει να γίνεται με περίσκεψη καθώς έχουν διάφορες παρενέργειες και είναι και δυνητικώς εθιστικά. Τα ηρεμιστικά που χρησιμοποιούνται είναι:

  • Stedon (διαζεπάμη)
  • Xanax (αλπραζολάμη)
  • Tavor (λοραζεπάμη)

 

Ψυχοθεραπείες (Talk therapies)

Από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH), προτείνονται διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας, οι περισσότερες των οποίων είναι γνωσιακού τύπου θεραπείες. Οι πιό σύντομες από αυτές διαρκούν από 1,5 έως 3 μήνες. Παράλληλα με τις ψυχοθεραπείες, θεωρείται χρήσιμη και η ύπαρξη υποστηρικτικού περιβάλλοντος (οικογένεια, φίλοι κλπ).

Οι ψυχοθεραπείες πραγματοποιούνται από εκπαιδευμένο ψυχίατρο ή ειδικευμένο θεραπευτή. Όπως είπαμε και σε άλλο σημείο, ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να εξατομικεύει τη θεραπεία ανάλογα με το περιστατικό, στοχεύοντας άλλοτε περισσότερο στην ψυχο-εκπαίδευση σχετικά με τα συμπτώματα, άλλοτε βοηθώντας τον ασθενή να μπορεί να αναγνωρίζει τί είναι αυτό που πυροδοτεί τα συμπτώματα κι άλλοτε εκπαιδεύοντάς τον να διαχειρίζεται τα συμπτώματά του.

Θεραπεία έκθεσης στο ερέθισμα

Βοηθά τον ασθενή να αντιμετωπίσει και να ελέγξει το φόβο του. Το πετυχαίνει “εκθέτοντας” τον ασθενή στο ίδιο το τραυματικό γεγονός, υπό όρους ασφάλειας. Ζητά από τον ασθενή να φανταστεί, να περιγράψει γραπτά ή να επισκεφθεί (αν είναι δυνατό) τον τόπο όπου συνέβη το γεγονός, ενώ παράλληλα εξηγεί και τον βοηθά να διαχειριστεί τα οδυνηρά συναισθήματα.

Θεραπεία γνωσιακής αναδόμησης

Με τη γνωσιακή αναδόμηση (Cognitive recunstruction) αναλύονται και αναδομούνται με σωστό τρόπο οι οδυνηρές αναμνήσεις. Πολύ συχνά οι ασθενείς μπορεί να έχουν μία διαστρεβλωμένη ανάμνηση του γεγονότος και αυτό να είναι το πρόβλημα. Ή μπορεί να νιώθουν τύψεις ή ενοχή γιά κάτι το οποίο δεν είναι δικό τους φταίξιμο. Η θεραπεία γνωσιακής αναδόμησης τους βοηθά να “ξαναχτίσουν” την ανάμνηση του γεγονότος με τα πραγματικά του χαρακτηριστικά.

Απευαισθητοποίηση με σακκαδικές κινήσεις

emdrΗ απευαισθητοποίηση με σακκαδικές κινήσεις των ματιών (Eye Movement Desensitization and Reprocessing-EMDR) είναι ένας άλλος τύπος θεραπείας που προτείνεται. Ο θεραπευτής ζητά από τον ασθενή να ξαναφέρει στη μνήμη του το ψυχοτραυματικό γεγονός, ενώ παράλληλα τον καλεί να παρακολουθεί με το βλέμμα του το δάκτυλο (του θεραπευτή) που μετακινείται δεξιά-αριστερά μπροστά στον ασθενή. Σε πολλές εργασίες2,3,4, η μέθοδος αυτή αναδείχτηκε ώς ίσης ή και μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας από άλλες μορφές ψυχοθεραπείας.

  

Αναφορές

1. Yehuda, R., & Bierer, L. M. (2008). Transgenerational transmission of cortisol and PTSD risk. Progress in Brain Research, 167, 121-135. doi: 10.1016/S0079-6123(07)67009-5

2. Chemtob, C. M., Tolin, D. F., van der Kolk, B., & Pitman, R. K. (2000). Eye movement desensitization and reprocessing. In E. Foa, T. M. Keane, & M. J. Friedman (Eds.), Effective treatments for PTSD (139-154). New York: Guilford

3. Rothbaum, B. O., Astin, M. C., & Marsteller, F. (2005). Prolonged exposure versus eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) for PTSD rape victims. Journal of Traumatic Stress, 18, 607-616. doi: 10.1002/jts.20069

4. Taylor, S., Thordarson, D. S., Maxfield, L., Fedoroff, I.C., Lovell, K., & Ogrodniczuk, J.S. (2003). Comparative efficacy, speed, and adverse effects of three PTSD treatments: Exposure therapy, EMDR, and relaxation training.Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71, 330-338. doi: 10.1037/0022-006X.71.2.330

(Visited 1,846 times, 37 visits today)