Ιατρική Κάνναβη – Ιατρική Χρήση της Κάνναβης
Κάνναβη. Λύση για το κάθε πρόβλημα;
Το 2018 κορυφώνεται μια συζήτηση που έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια σχετικά με την κάνναβη. Μια συζήτηση που προωθείται από φορείς και άτομα τα οποία ενδιαφέρονται να χρησιμοποιήσουν την κάνναβη ώς ιατρική κάνναβη, είτε με διάφορους άλλους τρόπους. Και βέβαια και για “ψυχαγωγικούς / ευφορικούς” σκοπούς.
Εχει όμως ενδιαφέρον να προσέξει κανείς το εξής φαινόμενο: Ποτέ άλλοτε δεν είχε γίνει τόση φασαρία για τη νομιμοποίηση της εμπορικής και της ιατρικής / “θεραπευτικής” χρήσης ενός φυτού ή μιάς ουσίας ακόμη κι άν αυτή έχει εξαρτητικές ιδιότητες (είναι δηλαδή ικανή να προκαλέσει εθισμό και εξάρτηση). Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ουσιών που μπορούν να προκαλέσουν εθισμό και εξάρτηση και οι οποίες πουλιούνται ευρύτατα από τα φαρμακεία ή χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις αίθουσες ανάνηψης των χειρουργείων. Δεν έχει γίνει καμμία μαζική εκδήλωση, καμμία συγκέντρωση υπογραφών κλπ για την ιατρική χρήση αυτών των ουσιών γιατί απλούστατα είναι αυτονόητο.
Κίνημα για την κάνναβη;
Αντίθετα, εδώ έχουμε δεκάδες φορείς εμπορικούς, ιατρικούς, παραϊατρικούς, συλλόγους ασθενών, ειδικά sites κλπ που κινητοποιούνται αυθορμήτως ή “όχι και τόσο αυθορμήτως”. Διαμορφώνεται με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά ένα κίνημα. Οι στόχοι αυτού του κινήματος αρχίζουν από τη νομιμοποίηση της χρήσης κάποιων τελικών προϊόντων επεξεργασίας της κάνναβης (πχ. κανναβιδιόλη) και φτάνουν μεχρι το αίτημα για την ελεύθερη χρήση της κάνναβης (χασίς) για “ψυχαγωγικούς και ευφορικούς” λόγους.
Ο ρόλος του δικού μας site δεν είναι να πάρει θέση για την ελεύθερη ή ελεγχόμενη (και πόσο) χρήση του χασίς. Υπάρχουν άλλοι φορείς πιό αρμόδιοι και ιστορικά και ηθικά πιό έγκυροι (ΚΕΘΕΑ, Περίπτερο “18 Άνω”), που μπορούν να το κάνουν. Εμείς όμως σ’ αυτό το κείμενο θα θέλαμε να φωτίσουμε το ζήτημα όσον αφορά καθαρά και μόνο την ιατρική του χρήση.
Μερικές πραγματολογικές παρατηρήσεις…
Οι βασικές ουσίες που περιέχονται στο φυτό της κάνναβης είναι τα τερπένια (terpenes) και τα κανναβιδοειδή.
- τα τερπένια είναι αυτά που δίνουν το χρώμα, τη μυρουδιά, τη γεύση και άλλα “εξωτερικά” χαρακτηριστικά. Βρίσκονται και σε άλλα φυτά και όχι μόνο στο φυτό της κάνναβης
- τα κανναβινοειδή είναι ουσίες που συναντώνται μόνο στο φυτό της κάνναβης και είναι πάνω από εκατό. Το πιό ενδιαφέρον χαρακτηριστικό των κανναβινοειδών είναι ότι όταν ζεσταίνονται υφίστανται μια χημική μεταβολή που λεγεται αποκαρβοξυλίωση. Μετά από αυτή αποκτούν τη δυνατότητα να συνδέονται σε ειδικούς υποδοχείς που διαθέτει ο εγκέφαλός μας και όλοι μαζί αποτελούν ένα σύστημα που λέγεται ενδοκανναβινοειδικό σύστημα. Όταν συνδέονται στο ενδοκανναβινοειδικό σύστημα άλλες από τις ουσίες αυτές είναι ψυχοδραστικές ενώ άλλες είναι τελείως αδρανείς.
Από την πληθώρα των κανναβιδοειδών που υπάρχουν οι πιό σημαντικές είναι:
- Η τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Αυτή είναι μία βασική ουσία της κάνναβης, έχει την ιδιαίτερη αλληλεπίδαση με το ανρθώπινο σώμα και γι αυτό σ’ αυτήν οφείλεται όλη τη διαμάχη που έχει προκληθεί για τη χρήση αυτού του φυτού.
- Η κανναβιδιόλη (CBD). Μία επίσης βασική ουσία που παράγεται από το φυτό. Εχει δύο βασικά χαρακτηριτικά: ΔΕΝ έχει καμμία ψυχική δράση ενώ πιθανότατα έχει θεραπευτική δραση σε κάποια νοσήματα. Κανναβιδιόλη καθαρμένη από άλλα κανναβινοειδή κυκλοφορεί νόμιμα σε όλες σχεδόν τις χώρες για ιατρική χρήση.
- Το κανναβιγερολικό οξύ (CBG). Επίσης στερειται ψυχοδραστικών ιδιοτήτων. Παραμένει ελεύθερη για πολύ λίγο αφού μετατρέπεται αμέσως είτε σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) είτε σε κανναβιδιόλη (CBD). Οι παράγοντες που επηρεάζουν το αν θα μεταβολιστεί προς τη μία ή τήν άλλη κατεύθυνση παραμένουνα αδιευκρίνιστοι. Εχουν προταθεί και για την ουσία αυτή ιατρικές χρήσεις.
- Η τετραϋδροκανναβιβαρίνη (THCV). Οι ιδιότητές της κινούνται ανάμεσα στην THC πολύ με τίς έντονες ψυχοδραστικές ιδιότητες και την CBD που είναι αδρανής ψυχικά. Σε υψηλές δόσεις εμφανίζει και αυτή ψυχοδραστικότητα και κατατάσσεται στα διεγερτικά.
- Η κανναβιδιβαρίνη (CBDV). Από πλευράς ψυχοδραστικότητας είναι τελείως αδρανής όπως και η κανναβιδιόνη (CBD). Μελετάαι η χρήση του ώς ισχυρό αντι-επιληπτικό φάρμακο.
- Η κανναβιχρωμίνη (CBC). Από πλευράς ψυχοδραστικότητας είναι τρίτη μετά την τετραϋδροκανναβινόλη (THC) και την τετραϋδροκανναβιβαρίνη (THCV). Για την κανναβιχρωμίνη γίνονται εργασίες προκειμένου να τεκμηριώσουν την ενδεχόμενη αγχολυτική της δράση.
(Στο διπλανό γράφημα φαίνονται τα βασικά κανναβινοειδή σε σειρά κατάταξης ανάλογα με την ψυχική τους δραστικότητα: το πιό ψηλά είναι το πιό ψυχοδραστικό)
Τί διαπιστώνουμε;
Όπως είδαμε πιό πάνω το φυτό της κάνναβης μπορεί να έχει πολλές χρήσεις είτε ώς φυτό ολόκληρο είτε τα διαφορα προϊόντα κατεργασίας του.
Ο όρος ιατρική κάνναβη είναι αρκετά ασαφής. Κάποιοι εννοούν την ιατρική σημασία της χρήσης του φυτού με διάφορους τρόπους (κάπνισμα, βρώση, εισπνοή ατμών κλπ). Αλλοι πάλι ιατρική κάνναβη εννοούν τη χρήση κάποιων σκευασμάτων που περιέχουν μεμονομένα προϊόντα της κάνναβης όπως η κανναβιδιόλη (CBD).
Ανάμεσα στις πολλές χρήσεις, αυτές που αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού και αντιπαραθέσεων είναι:
- η χρήση διαφόρων προϊόντων του για ιατρικούς σκοπούς (ιατρική κάνναβη)
- η χρήση του για τη λεγόμενη “ψυχαγωγική” ή “ευφορική” δράση του.
Κι από αυτές τις δύο αντικείμενο αυτού του άρθρου είναι η πρώτη, δηλαδή η δυνατότητα χρήσης του φυτού ή κάποιων παραγώγων του για θεραπευτικό σκοπό.
Μια πρώτη ματιά επίσης μας πείθει πώς όσο πιό έντονες είναι οι ψυχοδραστικές ιδιότητες ενός προϊόντος της κάνναβης, τόσο λιγότερες ενδείξεις υπάρχουν για τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί αυτό το προϊόν θεραπευτικά (πχ. τετραϋδροκανναβινόλη THC). Ισχύει επίσης και το αντίστροφο, δηλαδή όσο πιό αδρανές ψυχοδραστικά είναι ένα προϊόν της κάνναβης, τόσο πιό πολλές θεραπευτικές χρήσεις φαίνεται να έχει (πχ. κανναβιδιόλη CBD).
Όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλο μας αρθρο, η χρήση της κάνναβης ως φυτού με οποιαδήποτε μορφή (κάπνισμα, βρώση κλπ) εκτός των άλλων περικλείει και τον πολύ σοβαρό κίνδυνο πρόκλησης ψυχωσικής συνδρομής σχιζοφρενικού τύπου.